مهارت هایی کاربردی که برای «نه» گفتن

چگونه قاطعانه «نه» بگوییم؟

قاطعیت چیست؟

قاطعیت به معنای ایستادن روی خواسته های خود، نشان دادن مخالفت و عدم موافقت با پدیده ای و ماندن روی نیازهای خود به صورت واضح و مشخص تعریف می شود. شایان ذکر است قاطعیت تفاوت عمده ای با پرخاشگری و عصبانیت دارد و یک هیجان و یا رفتار منفی نمی باشد.
قاطعیت یکی از اصولی است که ما در پرورش مهارت نه گفتن به آن نیازمندیم.

تا بحال برای همه ما پیش آمده است که در شرایطی قرار بگیرم که نه گفتن برایمان سخت باشد. بعضی از افراد هستند که این مشکل را در بیشتر موقعیت های زندگی خود تجربه می کنند و بر خلاف علایق و سلایق خود تصمیم می گیرند و این تصمیم حتی در بسیاری از موارد باعث آزرده خاطر شدنشان و یا آسیب به خودشان می شود. مثلا در نظر بگیرید دوست بدقولی از شما طلب مقداری پول می کند و شما با توجه به این موضوع که ایشان را یک آدم بدقول شناخته اید باز هم از دادن جواب منفی به این شخص معذور هستید. شاید اگر شما در حافظه خود بگردید موقعیت های مشابهی را خواهید یافت.

با توجه به اینکه جرائت مندی نه گفتن در تعاملات مختلف زندگی بخصوص در دوستی ها و روابط همسالان اهمیت فراوانی دارد در زیر ما به موضوعاتی خواهیم پرداخت که این مهارت را افزایش می دهد.

1. در ابتدا مشخص کنیم که چه می خواهیم بگوییم: (بلی) یا (خیر). اگر مطمئن نیستیم که چه تصمیمی میخواهیم بگیریم بگوییم که لازم است مدتی فکر کنم. بسیاری از تصمیماتی که به طور آنی گرفته می شود و قبل از آن تجربه تحلیل وجود ندارد تصمیم گرفته شده هماهنگی لازمی با توانمندی ها و علایق و سلایق ما نخواهد داشت. تصمیمی که با تردید گرفته شود عزم و اراده ای درد آن وجود ندارد. اگر شخصی از ما در خواستی دارد و ما بتوانیم بعد از شنیدن آن در خواست ثبعات قبول کردن آن را تجزیه تحلیل کنیم تصمیمی که خواهیم گرفت منطقی تر خواهد بود.

2. نسبت به احساسات، نیازها، عقاید و نظرات خودمان، صادق و روراست باشیم و آنها را بشناسیم، این شناخت باعث می شود که ما بدانیم آیا موضوعی که ما آن را از طرف در خواست کننده قبول می کنیم آیا با احساسات، نیازها، عقاید و نظراتمان همخوانی دارد یا خیر.

3. در خواست های منطقی خود را مشخص بیان کنیم.
4. اهداف و مقاصد خود را به روشنی، مستقیم و صادقانه بیان کنیم، بیان اهداف و مقاصد در ارتباط این کمک را می کند که شخص از ناهمخوانی در خواسته اش با هدفها و مقاصد ما آگاه شود و جواب منفی ما را صریحتر و راحت تر می پذیرد.

5. نقطه نظرات خود را بدون شرمندگی و معذرت خواهی بیان کنیم. این را همیشه مد نظر داشته باشید که شما مسئول پاسخگویی به نیازهای دیگران نیستید و از اینکه آن را نمی توانید بر آورده کنید نباید شرمنده باشید.

6. تا جایی که امکان دارد به طور خلاصه دلیل خودمان را برای مخالفت بگوییم. اما از دادن توضیحات زیاد خودداری کنیم.

7. اگر کاملا متوجه خواسته و پیام طرف مقابلمان نشدیم، برای روشن شدن موضوع سوال کنیم و یا توضیح بخواهیم.

8. مسئول بودن راجع به رفتار خودمان به ما این فرصت را می دهد که احساس خوبی راجع به خود داشته باشیم.

9. اجازه ندهیم دوستان، فامیل، همکاران و اطرافیان عقاید و ارزشهای خود را به ما تحمیل کنند در عوض به آنها این فرصت را بدهیم تا بدانند ما چه فکر می کنیم، چه احساس می کنیم و چه می خواهیم.

10. از کلمه نه استفاده کنیم. در بعضی از افراد گفتن کلمه نه به عنوان یک تابو شکل گرفته است و فکر می کنند این کلمه در ردیف کلمات توهین آمیز قرار دارد. بخاطر داشته باشید شما به همان اندازه که از کلمه بله استفاده می کنید می بایست در تعاملاتتان از کلمه نه استفاده کنید و شما مسئول این نیستید که مخاطب شما از شنیدن کلمه نه چه هیجانی را تجربه خواهد کرد.

11. در جواب دادن تردید نداشته باشید. استفاده از دیالوگ هایی مثل (آخه من …) ، ( میدونی من) و …

12. به جای عبارت (من نمی توانم) یا (من باید)، از من تصمیم دارم که این کار را نکنم یا من نمی خواهم در بیان مخالفت خود استفاده کنید.

13. نیازی نیست اگر طرف اصرار می کند، شما توضیح بیشتری بدهید فقط نه را تکرار کنید و دلایل اولیه خود را بگویید

14. سکوت کنید و صحبت های طرف مقابلتان را بشنوید و وقتی تصمیم خود را گرفتید و مخالفت خود را بیان کردید موضوع بحث را عوض کنید.

در پایان باید خاطر نشان کرد که تغییر سنخ رفتاری سخت و زمان بر است و شما برای تمرین نه گفتن می بایست از موقعیت های کوچک شروع کرده و کم کم آن را به تمام موقعیت هایی که شما با آنها موافق نیستید و احتیاج به بیان مخالفت واضح و آشکار دارید تعمیم دهید.